بسم الله الرحمن الرحیم

گزارشی مختصر از دیدار اعضای محترم شورای برنامه ریزی نشست دوره اساتید سطوح عالیه و خارج حوزه علمیه قم با مدیر محترم حوزه های علمیه استاد معظم جناب آیت الله اعرافی (زید عزّه العالی) و تعدادی از معاونین ایشان.

/260/260/21/

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره ای اساتید، دبیر محترم دبیرخانه نشست دوره ای اساتید سطوح عالیه و خارج حوزه علمیه قم، استاد محترم جناب آقای سیدمفیدالدین حسینی آملی بیان داشتند:

در جلسه ای که محضر آیت الله اعرافی، مدیر محترم حوزه های علمیه بودیم، صحبت های زیادی از جانب اساتید و خود این بزرگوار و معاونین ایشان مطرح شد که من به عنوان کسی که به نمایندگی از اساتید نشست دوره ای اساتید در این جلسه حاضر بودم؛ اهم مطالبی که خدمت جناب آقای اعرافی مطرح کردیم را خدمت شما عرض می کنم.

این استاد درس خارج حوزه های علمیه افزودند:

اولین نکته ای که به جناب اعرافی عرض کردیم، این بود که ما نسبت به تحوّل و تغییر و ارتقاء حوزه های علمیه هیچ مخالفتی نداریم؛ بدون شک، هر مرکز علمی اگر بخواهد تکامل پیدا نکند و به سمت بالا رشد نکند، از بین خواهد رفت؛ قطعا حوزه هم مستثنی از این قضیه نیست و لذا ما با تحول حوزه هیچ مخالفتی نداریم؛ منتهی تحوّلی که مسیرش به سمت ارتقا حوزه باشد و تحوّلی که به سمت علوّ درجه حوزه باشد.

اگر قرار باشد یک کتابی را عوض کنیم، باید ببینیم که کتاب قبل چه مشکلاتی داشته است؛ آیا کتاب دوم که جایگزین آن می شود این مشکلات را برطرف می کند یا برطرف نمی کند، آیا کتاب دوم سطح علمی بالاتری دارد؟

ایشان بیان داشتند:

نکته دوم این که هر گونه تغییر، تحول، برنامه و طرحی که در مورد مسائل آموزشی حوزه می خواهد انجام شود؛ باید زیر نظر مراجع عظام (دامت برکاتهم) باشد و اساتید کار بلد که در آن زمینه کار کردند، در مورد آن طرح نظر بدهند و دقت کنند و آن طرح را بررسی کنند و بعد از کارشناسی اساتید و تایید مراجع عظام (دامت برکاتهم) آن طرح در حوزه اجرا شود.

مگر نه این که مراجع عظام (دامت برکاتهم) نخبگان این حوزه هستند و اساتید هم زیر مجموعه این مراجع عظام (دامت برکاتهم) هستند پس سزاوار نیست یک طرحی را یک عده خاصی طراحی کنند و بدون هیچ کارشناسی آن هم در سطح کلان حوزه ها (بدون اینکه آزمایشی در محدوده کوچکی از حوزه اجرا شده باشد) بنابراین هر گونه تکامل، تغییر و تحول در حوزه باید زیر نظر مراجع عظام (دامت برکاتهم) و با کارشناسی اساتید نخبه و مجرب انجام شود.

استاد معظم جناب آقای حسینی آملی اظهار داشتند:

نکته مهمی که باز بعضی دوستان ما ارائه کردند، این بود که اگر بنا بر این است که تغییری در کتب آموزشی حوزه انجام شود؛ باید این نکته مهم در نظر گرفته شود که این تغییر نباید به گونه ای باشد که طلبه ای که به این سیستم جدید وارد می شود، توانمندی استفاده از تراث علمی شیعه را نداشته باشد. کسی که کفایه یا مکاسب می خواند، به راحتی می تواند با کتاب های دیگر مثل مبسوط شیخ طوسی یا ذریعه سید مرتضی و کتاب های از این دست که کتاب های مبنایی و مادر و تراث علمی شیعه هستند، ارتباط برقرار کند؛ اما اگر کتاب هایی جایگزین این کتب شود که حتی با خوب خواندن آنها طلبه نتواند از تراث شیعه استفاده کند، معلوم می شود که این تغییر و تحول ناصواب بوده است.

این استاد دروس خارج حوزه علمیه قم بیان داشتند:

تقاضای دیگر ما از مدیریت حوزه مربوط به مسکن طلبه ها بوده است؛ در شرایطی به سر می بریم که طلبه ها دو سال به صورت مجازی در کلاس ها شرکت می کردند و بسیاری از طلبه ها به خاطر هزینه های سنگین زندگی و اجاره منزل از قم رفته اند و در شهرهای خودشان مستقر شدند. وقتی این گروه از طلبه ها می خواستند برگردند، گرانی جدید، توان اینها را برای برگشتن از بین برده است؛ سزاوار بود که حوزه علمیه اولین کاری که بعد از فروکش کردن بیماری کرونا و تشکیل درس های حضوری در حوزه انجام می داد، این باشد که زمینه ای برای حمایت طلبه فراهم کنند تا بتوانند منزلی را در قم اجاره کنند و به قم برگردند تا حوزه از این انعطال زجرآور نجات پیدا کند.
 

ایشان افزودند: دوستان مرکز مدیریت تذکر دادند که ما در سطوح پایین حوزه، می خواهیم امام جماعت و مسأله گو و نیروهایی از این قبیل که مورد نیاز جامعه است، تربیت کنیم. چه وجهی دارد که همه طلبه ها بخواهند مکاسب شیخ و کفایه بخوانند و درس های اصول قوی بخوانند.

استاد حسینی آملی در پاسخ تذکر دوستان مرکز مدیریت، بیان داشتند:

راه حل این نکته از طرف ما این بود که شما اگر می خواهید چنین کاری را بکنید سزاوار است که مدارس خاصّی را برای این کار تعبیه کنید تا کسانی که می خواهند در این سطح درس بخوانند، در این مدارس ثبت نام کنند و از این فضاها استفاده نمایند؛ اما به این خاطر که ما یک سطوح پایین تری هم در حوزه نیاز داریم، کلّ حوزه را نباید تحت تاثیر این مطلب قرار دهید و جریان علمی را تضعیف کنید.

ایشان تاکید کردند: مطلب بعدی این بود که دوستان ما در مرکز مدیریت بیان داشتند، الآن با توجه به نیاز جامعه، حوزه های علمیه باید مسلّح به عناوین خاصی باشد و این عناوین باید وارد درس های حوزه شود. عرض شد، می توانند برای این کار یا این کتاب ها را به صورت اختیاری به طلبه ها بدهند یا این که در مدارس تخصصی فقه و اصول این عناوین را برای طلاب الزامی کنند تا آنها را بخوانند. چه لزومی دارد این عناوینی که به نظر شما به آنها نیاز هست را بیاورید و با بعضی از مباحث کتاب های حوزه علی البدل و تخییری قرار دهید در حالی که این عناوین با مباحثی که حذف کردید، هیچ ارتباطی ندارد. به عنوان نمونه، مبحث تعادل و تراجیح را  از  کتابی حذف می کنید و به جای آن کتاب شخص اعتباری را می گذارید؛ در حالی که این دو هیچ ربطی به هم ندارند.

این استاد درس خارج حوزه های علمیه در ادامه بیان کردند:

یک نیاز دیگر حوزه که خدمت مدیریت حوزه عرض شد، مسأله مدرس برای اساتید است؛ بسیاری از اساتید  مدرس ندارند که بتوانند درس ارائه کنند. از قدیم این طور بوده که هر کس در خودش صلاحیتی مشاهده می کرد، ارائه درس می نمود و طلبه ها دور او جمع می شدند. اگر قابل استفاده بود، ادامه پیدا می کرد؛ در ادامه این استاد رشد می کرد تا به عنوان یکی از فضلای حوزه مطرح می شد. الان به خاطر نبودِ مدرس، این فرصت ها، از دست طلبه ها گرفته شده است. سزاوار است که مرکز مدیریت برای ایجاد مدرس های جدید طرحی داشته باشد تا بتواند این نیاز حوزه را برطرف کند.

ایشان افزودند: خواهش و درخواست ما از مدیر حوزه های علمیه این بود که در طرح جدید که مشکلات محتوایی فراوان وجود دارد و مورد اعتراض اکثریت اساتید قرار گرفته است. به فرض که انتخاب بین طرح های قدیم و جدید تخییری هم باشد؛ اما این تخییر عملاً دچار مشکلات زیادی است و نواقص بسیار زیادی دارد. به گونه ای که طلبه ها و اساتید را سردرگم کرده است و درس ها را خلوت نموده است. پیشنهاد ما به مدیر محترم حوزه های علمیه این بوده است که این طرح را که خودتان آن را «آزمایشی» قلمداد کرده اید، به واسطه مشکلاتی که در محتوا و  اجرای آن هست، فعلا تعطیل نمایید و آن را در روند کارشناسی بگذارید. ما حاضریم تیم های مختلفی از اساتید را در اختیار شما قرار دهیم تا آن را بررسی کنند و بعد از بررسی این طرح، در نیم سال دوم یا در سال آینده، با موافقت مراجع عظام (دامت برکاتهم) اجرا شود.

استاد حسینی آملی خاطرنشان کردند: همه آن چیزی که وظیفه ما بود، در ابلاغ نظریات اساتید، خدمت مسئولین حوزه عرض کردیم؛ امیدوار هستیم که با حسن ظنّی که نسبت به جناب آقای اعرافی داریم، این مشکلات حل شده و برطرف گردد؛ ان شاء الله با همکاری اساتید، این طرح به جایی برسد که به خوبی در حوزه اجرایی شود و الّا نه ما و نه دوستان دیگر ما که در این زمینه ممکن است نظرشان مخالف نظر ما باشد، قصد ملتهب کردن حوزه را نداریم؛ قصد همه ما خالصا لوجه الله این است که حوزه رشد کند و بالنده شود؛ اگرچه در بعضی از سلیقه ها ممکن است با هم، موافق نباشیم.

ایشان در ادامه بیان کردند: امیدواریم که مدیریت و شورای عالی حوزه های علمیه در این خصوص فکر عاجلی کنند و بدانند ما در هر زمینه ای با آنها همکاری می کنیم؛ همچنین در ارتقا این طرح و زدودن مشکلات محتوایی آن هم با آنها همکاری خواهیم کرد. خدا به همگان توفیق دهد و همه ما تحت عنایات و ادعیه خاصه حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف باشیم.

و السلام علیکم و رحمةالله و برکاته