استاد احمد باقریان ساروی از اساتید حوزه علمیه قم در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره ای اساتید به این موضوع پرداخت: «زینب (ع)، خواهر حسین (ع) را باید شناخت»

/270/260/21/

این محقق حوزه علمیه قم در ابتدای گفتگو خاطرنشان کرد: پانزدهم رجب روز وفات بانوی قهرمان کربلا زینب کبری علیها لسلام سومین فرزند علی و فاطمه علیهما السلام، دومین زن بزرگ اسلام از خاندان پیامبر صلی الله علیه وآله است.

وی افزود: زندگی حضرت زینب علیهالسلام آمیخته با فضایل و سرشار از عظمت است، هر صفحه ‌ای از صفحات زندگی او شایسته مطالعه و پژوهش است، گشودن پرونده پر افتخار زندگی او از برترین عبادات و راه‌های تقرب به خداوند شمرده می‌ شود، تدبر و اندیشیدن در زندگی او به انسان درس درست زیستن می ‌دهد، چون او دختر شایسته علی و فاطمه علیهما لسلام است.

این استاد درس خارج حوزه در ادامه بیان کرد: زینب در پنجم جمادی الاول سال ششم هجری مطابق با ۶۲۸ میلادی به دنیا آمد (قزوینی، زینب کبری من المهد الی اللحد)، در آن روز خانه فاطمه علیهالسلام به شادمانی گرایید، از آنجا که سومین کودک خاندان وحی پا به عرصه هستی نهاده و چشمان خود را به دنیا گشوده بود.

نامگذاری زینب

استاد باقریان خاطرنشان کرد: پیامبر صلی الله علیه و آله را خبر دادند، و او شادمان به خانه دختر خود فاطمه علیها السلام آمد، و زینب را در آغوش گرفت، و او را به سینه چسیانید، گونه خود را بر گونه او نهاده و با صدای بلند گریه سر داد و قطرات اشک بر گونه‌ های او غلطید. فاطمه علیها لسلام پرسید: چرا گریه می کنی؟ حضرت فرمود: دخترم فاطمه! این دختر به زودی به بلاهایی سخت دچار خواهد شد. دخترم، پاره تنم! هر کس بر او اشک ببارد مانند آن است که بر مصیبت دو برادرش گریه کند.سپس نام او را زینب گذاشت. (قزوینی، زینب الکبری من المهد الی اللحد1: 31 و 35).

وی اضافه نمود: زینب علیها السلام در دامن سرور زنان جهان و در مکتب محمدی و علوی و فاطمی پرورش یافت و رشد کرد، او بندگی خالصانه آنان در پیشگاه پروردگار جهان، نیایش و راز و نیاز شیانه در پیشگاه او، پیراستگی و زهد انان نسبت به دنیا، معلرف بلند آنان، ایثار جان و مال آنان را برای پیاده کردن اهداف خدای بزرگ و هدایت انسان ها به راه درست را با چشمان خود می ‌دید و با گوش ‌های خود می ‌شنید و با همه وجود خود احساس می‌ کرد، و با همین روش و سیره و خوی پسندیده خدایی رشد کرد و به کمال رسید و از چشمه سار دانش گسترده آنان بهره‌ی فراوان برد.

راوی خطبه فدکیه

این استاد حوزه علمیه قم در ادامه بیان کرد: پس از رحلت جدش محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و پدیده شوم کودتای سقیفه، در آن هنگام که حضرت زهرا سلام الله علیها در مسجد پیامبر خطبه فدکیه را با حضور غاصبان خلافت ایراد می‌کرد، رینب سلام الله علیها چهار ساله بود، ولی همه سخنان مادر را با حافظه سرشارش از بر شده و برای ثبت و ماندگاری در تاریخ برای دیگران نقل کرد و راوی خطبه فدکیه شد (فیض کاشانی، الوافی5: 1064).

ازدواج زینب

استاد باقریان ساروی خاطرنشان کرد: او پس از شهادت مادر در کنار پدر قرار گرفت و هرگز از او جدا نشد، هنگام بلوغ، مادر را در کنار خود نداشت و پدر بزرگوارش او را به همسری فرزند شهید بزرگ اسلام جعفر طیار به نام عبد الله در آورد، او از پسر عموی خود (عبد الله بن جعفر) فرزندانی به نام‌های علی، عون اکبر، محمد، عباس و ام کلثوم به دنیا آورد، محمد و عون در کربلا در یاری امام حسین علیه السلام به شهادت رسیدند. (قزوینی، زینب الکبری من المهد الی اللحد1: 31 و 35 نقل از سبط بن جوزی، تذکرة الخواس: 175).

با واقعه عاشورا

وی افزود: مهمترین نقش حضرت زینب علیهالسلام را در واقعه کربلا و حرکت امام حسین علیه السلام تا رسیدن به کربلا و روز عاشورای سال 61 هجری و پس از آن باید مشاهده کرد. در این سفر زینب علیها السلام با دو پسرش از عبد الله جدا شد و همراه برادر به سوی کوفه حرکت کرد و گام به گام تا روز عاشورا همراه برادر و همرنج سفر دراز و دشوار او بود، تا اینکه در روز عاشورا در برابر دیدگان او پنج برادر و چند برادر زاده و دو پسر او و گروهی از یاران پاک و با وفای برادر او تا آخرین رمق قهرمانانه نبرد کرده و به خاک و خون غلطیدند و زینب – طبق فرمان برادر – به بردباری مامور بود (مُقرَّم، مقتل الحسین ع: 264).

این استاد حوزه علمیه قم در ادامه بیان کرد: او – با توجه به بیماری امام سجاد علیه السلام و پنهان بودن جانشینی او در امامت – با بردباری توانفرسا مدیریت بازماندگان حماسه عاشورا را – ان‌گونه که برادر شهیدش از او خواسته بود - در اختیار گرفت و در کار انان به خوبی تدبیر کرد. از شامگاه عاشورا رسالت بزرگ دختر علی علیه السلام اغاز شد، با گرد آوردن کودکان پراکنده شده در بیابانها و آرامش دادن به بازماندگان تا حرکت به سوی کوفه به عنوان ازادگان و سخنرانی در میان مردم کوفه و در دار الاماره با حضور ابن زیاد و سپس عزیمت به سوی شام و پیمودن منازل تا رسیدن به دمشق و سخنرانی حماسی و شجاعانه او در مسجد بزرگ دمشق و با حضور یزید و مهمانان خارجی او به گونه‌ای بود که تاریخ زنان حهان آن را جز برای او به ثبت نرسانده است، شرح و تفسیر کلمات و سخنرانیهای او در خور تنظیم و تالیف کتابی مستقل و بسیار درس آموز است.

زمان و مکان دفن زینب

استاد احمد باقریان ساروی خاطرنشان کرد: در باره زمان وفات حضرت زینب اختلاف وجود دارد، مشهور این است که او در 15 رجب سال 62 هجری پس از تحمل رنح و مصیبت فراوان در 57 سالگی دار فانی را وداع گفته و در جوار حق ارام گرفت (زینب الکبری من المهد الی اللحد: 591).

وی افزود: در باره مکان دفن زینب علیها السلام اختلاف است که آیا در شام (دمشق) و یا در مصر (قاهره) است، معروف این است که در شام مدفون است (خوئی، طرق النجات1: 471).  سید محسن امین نوشته است: در روستای راویه، در یک فرسخی شرق دمشق قبری به عنوان «قبر ستّ [دختر پیامبر (ص)] وجود دارد، بر روی این قبر ستگی وجود دارد که من آن را دیدم و خواندم، نوشته شده بود: «أم کلثوم بنت علی»، بر روی آن تاریخ نوشته نشده بود... ابن جبیر در سفرنامه خود، یاقوت حموی در تاریخ خود و ابن عساکر در تاریخ دمشق آن را آورده‌اند، اینها بر وجود این قبر و اشتهار آن از زمان گذشته دلالت دارد.

این استاد درس خارج حوزه در ادامه بیان کرد: ابن جبیر در سفرنامه‌ اش نوشته است: یکی از مشاهد اهل بیت مشهد ام کلثوم دختر علی بن ابی طالب (علیه السلام) و نام او زینب صغری و کنیه او ام کلثوم است که پیامبر خدا صلی الله علیه واله به خاطر شباهت او به دختر خود این لقب را به او داده بود (اعیان الشیعه7: 138). شاید لقب زینب صغری به این اعتبار بوده است که نام یکی از دختران پیامبر صلی الله علیه واله زینب بوده و ابن جُیَیر او را زینب کبری خوانده‌ است.

وی اضافه نمود: هم اکنون هم در مصر و هم در شام برای آن بانوی قهرمان مرقدی وجود دارد، در قاهره مورد احترام و زیارت مردم مصر و در دمشق نیز زیارتگاه شیعیان و دیگر مسلمانان علاقمند به خاندان وحی و رسالت است. درود خدا بر قهرمان کربلا، حماسه افرین کوفه و شام، ماندگار آفرین خون شهیدان عاشورا، زینب کبری دختر علی و فاطمه علیهما السلام.