استاد محسن اکبری شاهرودی، از اساتید حوزه علمیه قم در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره ای اساتید، به موضوع «خاطره ای از آیت الله العظمی صافی گلپایگانی رضوان الله علیه» پرداخت.

/270/260/23/

آقا ضیاء الدین دُرّی و تعطيلی آموزش موسيقی با يک شعر حکیمانه

این شاگرد و ملازم چندین ساله آیت الله العظمی صافی رضوان الله علیه در ابتدای گفتگو خاطرنشان کرد: ایشان یک روز برای حقیر نقل فرمودند که مرحوم آقا ضیاء الدین دُرّی، از فحول علماء معقول، در جریان حرکت مشروطه، ابتدا از مشروطه ‌خواهان بوده و به اصطلاح با آزادی ‌خواهان همراهی داشت؛ و ظاهراً بعد از آنکه برحسب گفته خودش به علت جریانی که در سفارت انگلیس دیده بود، بر او ثابت شده بود که انگلیس ‌ها پشت این حرکت هستند، از این جهت اگر چه به صف مخالفان مشروطه هم نپیوست، اما همکاری با مشروطه‌ خواهان را ترک نمود.

استاد اکبری شاهرودی در ادامه بیان کرد: ایشان می ‌فرمودند: به هر حال این مرد دانشمند مثل گروه دیگری از روحانیون که می ‌خواستند گرایش و اهتمام علما به توسعه علم و فرهنگ را نشان بدهند، مقارن با شکل‌ گیری حرکت مشروطیت، مدرسه متوسطه به نام (اتحاد) تأسیس نمود که تا زمان رضاخان پهلوی در خیابان نظامیه بین بهارستان و سرچشمه بر قرار بود، هر چند به علت مخالفت پهلوی با اسم ‌های غير ايراني (که مقصودش در واقع معارضه با لغات عربی بود) و فشار دولت به تغيير اسم ‌ها، اسم این مدرسه هم به دبیرستان (یگانگی) تبدیل شد.

وی افزود: حضرت استاد می فرمودند: در دوره پهلوی اول، اصرار بر این شد که در مدارس، موسیقی تدریس شود؛ ابتدا به طور آزاد این مسأله مطرح شد؛ ولی بعد که دیدند مطلقاً استقبال نمی ‌شود، آن را رسماً جزء دروس قرار دادند و علی اصغر حکمت که در خوش ‌خدمتی و چاپلوسی و برای حفظ مقام، همه حیثیات ارزشی خود را از دست داده بود، این برنامه را اجرا می‌ کرد.  با این وجود بسیاری از معلّمان موسیقی، اصلاً درس نمی‌ گفتند و در پایان، همه را قبول می کردند و به دانش آموزی که اصلاً در درس حاضر نشده بود، نمره می‌ دادند. دبیرستان غیر دولتی یگانگی از مدارسی بود که برنامه موسیقی نداشت و از سوی دیگر در سایر برنامه ها موفق و ممتاز بود. در موقع امتحانات هیئت ممتحنه که از طرف وزارت معارف به آن مدرسه رفته بودند، با این موضوع مقاومت دبیرستان روبرو شده بودند و تمام دانش‌آموزان را مردود اعلام کرده بودند.

استاد اکبری شاهرودی در ادامه بیان کرد: ایشان می ‌فرمودند: آقا ضياء الدين که به واسطه تبحّر در علوم معقول، مشهور و محترم بود اشعاری را بالبديهة سروده و برای علی اصغر حکمت وزير معارف می ‌فرستد که مرحوم آقا این شعر را از حفظ می ‌خواندند:

ای وزیر ادیب و دانشور

ای به دانش ز بوعلی برتر

دانش‌آموز اين دبيرستان

علم تفسير داند و قرآن

واجبات و اصول دين داند

سخن از حشر و نشر می‌راند

ممتحن، ساز و عود می‌خواهد

بربط و چنگ و رود می‌خواهد

به خيالش که مجلس رقص است

چون نداند برای او نقص است

گر همين است علم و فضل و هنر

که بدانند صوت گربه و خر

سال آينده گر بُدم زنده

باغ وحشی بنا کنم بنده

که نه آمريک باشد و لندن

نه به پاريس و ورشو و برلَن

بهر تعليم اين دبيرستان

لوليان آورم ز هندوستان

گاه نی می‌زنيم و گاهی می

به خوشی سال را نماييم طیّ

طبع درّی سخن چو درّ سفته

ليک باشد چو درّ ناسفته

آقا فرمودند: پس از دریافت شعر توسط حکمت، فوراً دستور وزير صادر می ‌شود و دانش‌آموزان همه پذيرفته می‌شوند؛ بدون اینکه موسیقی در آنجا تدریس شده باشد.