استاد علی محمدلو از اساتید حوزه علمیه قم در گفتگو با خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی نشست دوره ای اساتید این موضوع پرداخت: «چرا گاهی دعا به استجابت نمی رسد؟»

/270/260/21/

این استاد درس خارج حوزه در ابتدای گفتگو خاطرنشان کرد: برخی شبهه ای در ذهن دارند که چرا دعا می کنیم؛ اما به اجابت نمی رسد. حتی برخی به خاطر پایین بودن معرفتشان به همین علت، با خداوند متعال، قهر می کنند. علت قهر کردن با خدا، کج سلیقگی و عدم درک مقام و منزلت ربوبیّت است. برای درک علت عدم استجابت دعا، باید همواره به این قاعده توجه داشته باشیم که خداوند متعال، خدایی خود را می کند و سلیقه خودش را دارد. برای اینکه امر معقول به محسوس تشبیه بشود، بیان می کنیم هر پدر خانه ای سلیقه خودش را برای امر تربیت خانواده دارد و از همسایه و این و آن الگوگیری نمی کند؛ چون خودش ذکاوت و عقل دارد و با سلیقه خودش، امر خانواده را تدبیر می کند. سیره عقلا بر این است؛ رئیس العقلاء بلکه خالق العقل و العقلاء، خداوند متعال است. از این رو خداوند متعال، رویه حِکَمی و عقلی خودش را دارد و تمام کارهای او بر موازین عدل و عدالت است و با این روش، امورات را پیش می برد. گاه با کسی مشکلی داریم و او را نفرین می کنیم و کذا و کذا، ملاحظه می کنیم که هر چه نفرین می کنیم، درگیر نمی شود؛ چون  خداوند متعال ربّ هر دو است و با تفضلات، حکمت و عدل خودش کار را پیش می برد.

استاد محمدلو در ادامه بیان کرد: البته دعا غیر مؤثر نیست. چرا که «الدعاء مخّ العبادة» و خداوند متعال «لا یردّ الدعاء» از این رو در روایت آمده که روز قیامت حسرت می خوریم که ای کاش بقیه دعاهای ما هم اجابت نمی شد. چون دعا درگیر می شود و برنمی گردد. یا مثلش، یا خودش یا عوضش، همان گونه که در روایات ما بر آن تصریح شده است. خداوند متعال کسی را که دست گدایی به درگاهش دراز کند را رد نمی کند و بهتر از آن را نصیبش می کند؛ اما کارهای عالم، حساب ویژه ای دارد. اینگونه نیست که بگوییم «عالم، بی مدیریت است؛ چرا که دعا می کنیم  و تأثیری نمی بینیم!» به عبارتی، جمع بین حقّین است. کارهای خداوند متعال از عدل و انصاف است؛ از طرفی می  گویند دعا کنید و دعای شما بر نمی گردد؛ که یا خودش را، یا مثلش را، یا عوضش را در قیامت می دهند. از آن طرف هم خدا دارد کار خدایی خود را می کند. عالم را روی حساب و حکمت می چرخاند؛ اگر قرار باشد دنیا را روی هر دعای سطح پایینی تدبیر بکند، در عالم، دیگر کسی نمی ماند. و ثانیا این دیگر تدبیر خدایی نمی شود و تدبیر مردمی می شود. خداوند هر جا مصلحت ببیند، دعاها را به اجابت می رساند؛ و هر جا صلاح نبود، مثلش را اجابت می کند؛ و هر جا صلاح نبود، عوضش را فردای قیامت اعطا می کند؛ و بسیاری هستند که فردای قیامت تأسف می خورند که ای کاش همین دعای ما هم اجابت نمی شد؛ چه اینکه در مقابل، پاداش های آنچنانی نصیبشان می شود. این شبهه در میان مردم بسیار رایج است و  ایمان های مردم را سست می کند. چه اینکه در زمان خود معصومین علیهم السلام هم این شبهه مطرح بوده است. و الا در خالقیت خالق و در رازقیت رازق و در الطاف و عنایاتش هیچ گونه تردید و شبهه ای وجود ندارد. آنچه هست، قصور و تقصیر ما بندگان ضعیف است.

این استاد حوزه علمیه قم افزود: خوب است که انسان از فرصت طلایی ماه مبارک رمضان بهره ببرد و دعا کند و استغفار نماید. البته لفظ استغفار بر زبان آوردن، موضوعیت ندارد؛ بلکه آنچه مهم است، ایجاد ربط و ارتباط با خالق است. انسان باید به مقام تخلیه رسیده باشد و اندرون خود را از آلودگی ها پاک کرده باشد. بعد از آن، به مقام تحلیه برسد و خود را زینت بدهد؛ استغفارها بهانه است تا از این تاریکی های حبّ دنیا و حبّ نفس رها شود و از منقصت های نفسانی خود را برهاند و خود را به مقام تحلیه برساند. ذکر سوره «قل هو الله احد» ذکر صلوات، ذکر استغفار و ... بهانه است تا رابطه ایجاد بشود.

استاد محمدلو خاطرنشان کرد: در علم اصول آمده است که حروف، عین ربط هستند و فی غیره لغیره بغیره هستند. و هیچ از خودشان ندارند. حروف، یا ربط بین مبتدا و خبر، هیچ استقلالیتی از خودشان ندارند. از حیث معنوی انسان موجودی است که فی غیره لغیره بغیره است. بخواهیم در خودمان مقداری تحلیه ایجاد کنیم، باید ارتباط حاصل بشود. اهل فن بیان می کنند تا زمانی که آلبالو تا زمانی که به شاخه متصل است، رشد می کند؛ آن همان ربط و ارتباط است؛ اما اگر به واسطه هر عاملی اگر رابطه پاره شد و میوه افتاد، روز به روز رو به انحطاط است و رو به ضعف می رود. انسان هم چنین موجودی است. رجب و شعبان و رمضان بهانه ای است تا این ارتباط شدت بپذیرد. امید آنکه گاهی بنشینیم و فکر کنیم که

ز کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود           به کجا می بری آخر ننمایی وطنم